Cursus 11: Baltische staten en Finland
Docent: Frederik Erens
Wanneer: Dinsdag 18 okt;1, 8, 15, 22, 29 nov.
Locatie: De Groene Hoven – zaal 2
Koninginnelaan 280
7315EE Apeldoorn
Tijdstip: 13:30-15:30u
Sinds 2004 maken Estland, Letland en Litouwen deel uit van de Europese Unie en de NAVO. Deze Oostzeestaten worden vaak in een adem genoemd, maar er wordt vaak aan voorbijgegaan dat het om drie zeer verschillende naties gaat, ieder met een verschillende taal, cultuur en historie. De Baltische landen en Finland hebben door de eeuwen heen als speelbal van de grote mogendheden een zeer ingewikkelde en vaak ook tragische geschiedenis gekend. Met name de geschiedenis van de 20e eeuw speelt nog steeds een grote rol om het heden te begrijpen.
Het doel van deze cursus is een helder inzicht te geven in de zeer gecompliceerde geschiedenis van de Baltische landen en de verschillen en overeenkomsten met Finland. Er worden verbanden gelegd met de actuele ontwikkelingen zoals de Finse toetreding tot de NAVO, de politieke cultuur, de positie van de Russischtalige minderheden, economie, muziek, kunst en architectuur.
Week 1. 1e uur: Overzicht van de geschiedenis van de Baltische regio vanaf de 13e eeuw met de komst van de Baltisch Duitse ridderorden en de opkomst van Litouwen; de invloed van het feodalisme en de lijfeigenschap en de bloei van de Hanze.
2e uur: Overzicht van de tijd van de grote oorlogen en gevecht om het bezit van de strategische Baltische regio tot de 18e eeuw. De Opkomst van Zweden. Aandacht wordt eveneens gegeven aan de Nederlandse Oostzeehandel.
Week 2. 1e uur: Geschiedenis tot en met de Eerste Wereldoorlog . De tijd van de opheffing van de lijfeigenschap en de emancipatie van de boerenbevolking, het ‘nationale ontwaken’ van de kleine volken in Europa en de Eerste Wereldoorlog.
2e uur: De ‘Gouden Eeuw’ voor het Balticum. Aspecten van de eerste onafhan-kelijkheidsperiode uit de periode 1920-1940.
Week 3. 1e uur: De Tweede Wereldoorlog in het Balticum. Moeilijke keuzes om te overleven tussen de twee totalitaire grootmachten Sovjetunie van en Nazi-Duitsland. Ingegaan wordt op de Holocaust en de rekrutering van Baltische dienstplichtigen voor de ‘Baltische legioenen’ door de Nazi’s en het Rode Leger door de Sovjets.
2e uur: Vertoning van de documentaire ‘Homelands’ van de Letse filmmaker Juris Podnieks (60 minuten) over de Baltische onafhankelijkheidsbeweging met interviews van overlevenden van het stalinisme en nazisme en de zingende revolutie van 1989-1990. Ook met beelden van de grote zangfestivals van 1990.
Week 4. 1e uur: Moeilijke keuzes. De Baltische naties onder de Sovjets. Overeen-komsten en verschillen in de drie landen. Aan bod komt verzet en aanpassing; de russificatie en de relatieve bestaanszekerheid van het Sovjetbewind. Vanaf 1987 zet de politiek van glasnost en perestrojka de deur open voor de vrijheidsbeweging.
2e uur: Ontwikkelingen van 1991 tot 2004. Hoe de Baltische landen hun landsbestuur en de economie van de grond af opbouwden en het lidmaatschap van de Europese Unie en de NAVO binnen bereik kwam.
Week 5. 1e uur: De positie van de Russischtalige minderheden in de Baltische landen. Non-citizens en integratiepolitiek tot op heden.
2e uur: Hedendaagse ontwikkelingen vanaf 2004. Hoe de Baltische landen de financiële crisis van 2009-2011 zijn doorgekomen, energiepolitiek en de veiligheidspolitiek van Finland en de Baltische landen sinds de crisis in Oekraïne.
Week 6. 1e uur: Een globaal overzicht van de architectuur in de Baltische landen en Finland, inclusief de erfenis van de Baltische Duitsers en de Baltische joden.
2e uur: Baltische muziek, de grote zang- en dansfestivals en in de Baltische landen met enkele youtube-fragmenten. Tenslotte gelegenheid voor onderwerpen die mogelijk niet aan bod zijn gekomen.
Drs. Frederik Erens (Apeldoorn, 1970) studeerde Midden- en Oost-Europese geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Hij specialiseerde zich in de geschiedenis en actualiteit van de Baltische landen. Hij ontwerpt en leidt regelmatig cultuurhistorische reizen voor verschillende reisbureaus naar de Baltische en Midden-Europese regio’s. Hij heeft grote belangstelling voor architectuur, stedenbouw en toegepaste kunst uit de periode 1880-1940 en de cultuurhistorie van Apeldoorn. Daarnaast heeft hij zich verdiept in de koloniale geschiedenis. Hij is lid van de Stichting Indisch Erfgoed te Apeldoorn. Frederik verzorgde een aantal zeer gewaardeerde cursussen voor OKW.
Deelnemers: maximaal 25
Kosten: € 80,00 voor OKW-leden: € 100,00 voor niet-leden
Aanmelden:
Stuur een mailtje naar contactpersoon Femmy Erbé met vermelding van de titel van de cursus, uw naam en telefoonnummer. (femmy.erbe@xs4all.nl) Daarna ontvangt u van Femmy bevestiging van inschrijving.
Betaling:
Pas na ontvangst van de bevestiging dat er voor u plaats is bij de betreffende cursus, maakt u het verschuldigde bedrag over op de bankrekening van OKW: NL69 INGB 0004 3167 33 t.n.v. Ver. OKW onder vermelding van de titel van de cursus en de naam van de deelnemer.
De inschrijving voor een cursus is pas definitief wanneer u een bevestiging van inschrijving heeft gekregen en het cursusgeld voldaan is.
Wanneer cursussen onverhoopt door OKW geannuleerd moeten worden, wordt het cursusgeld teruggestort.