Docent:      Drs. Joop van Velzen, M.Sc./M.A.
Wanneer :  Dinsdag 28 okt; 11, 25 nov; 2, 16 dec.
Locatie:      De Groene Hoven – zaal 3
Tijdstip:      15:00-17:00u

Landschappen, die zich onderdompelen in regen, weer en wind. Bossen en bomen, die tijdens de verschillende seizoenen dat landschap voorzien van de kleuren en geuren. Dit alles is een voortdurende, bijna eeuwige inspiratiebron voor schilders, dichters en …. componisten! En wat hebben die kunstenaars ons al oneindig veel moois nagelaten! Beelden en klanken, die geïnspireerd – zowel visueel als auditief – vorm hebben gekregen, die steeds weer ontroeren en ons zowel fysiek als psychisch enorm beïnvloeden.

De natuur verbaast ons dus elke dag opnieuw, en veel klassieke componisten – en tevens moderne en experimentele muziekschrijvers – putten al sinds jaar en dag inspiratie uit de wondere wereld van fauna en flora.

In vijf bijeenkomsten is Joop van Velzen gids in de wondere wereld van natuur en muziek.

Aanvullende informatie:
Landschappen, die zich onderdompelen in regen, weer en wind. Bossen en bomen, die tijdens de verschillende seizoenen dat landschap voorzien van de kleuren en geuren. Dit alles is een voortdurende, bijna eeuwige inspiratiebron voor schilders, dichters en …. componisten! En wat hebben die kunstenaars ons al oneindig veel moois nagelaten! Beelden en klanken, die geïnspireerd – zowel visueel als auditief – vorm hebben gekregen, die steeds weer ontroeren en ons zowel fysiek als psychisch enorm beïnvloeden.

De natuur verbaast ons dus elke dag opnieuw, en veel klassieke componisten – en tevens moderne en experimentele muziekschrijvers – putten al sinds jaar en dag inspiratie uit de wondere wereld van fauna en flora.

1. Bossen en bomen
Bossen zijn op aarde belangrijke ecosystemen; zij slaan aanzienlijke hoeveelheden koolstof in het hout en in de bosbodem op. Wandelaars en fietsers genieten volop van het verblijf in bossen vanwege de rust, de natuurlijke atmosfeer en de verkoelende schaduw bij hitte. Veel organismen zijn afhankelijk van bossen en bomen. Bossen, bosjes en solitaire bomen hebben dikwijls ook een cultuurhistorische waarde, onder meer als onderdeel van landgoederen en parkbossen. Behoud en aanleg van opgaande landschapselementen met bomen, zoals houtwallen en lanen, leveren niet alleen een belangrijke bijdrage aan de kwaliteit van het landschap en de beleving daarvan, maar ook aan klimaatdoelen, aan verbindingen tussen natuurgebieden en aan de biodiversiteit.

2. Struiken en Bloemen
Fleurige pianostukjes, ontluikende liefdesaria’s en orkestrale tuinen: bloemen vonden door de eeuwen heen een vruchtbare voedingsbodem in de klassieke muziek. Enkele voorbeelden ter inspiratie

“Calme, doucement expressif, joyeux,” schreef Claude Debussy zijn pianostuk over de heide: kalm, teder expressief, opgewekt. De componist heeft maar een paar minuten nodig om het beeld op te roepen van een bloeiend heideveld op het Franse platteland.

Met een rode roos is een gelukkige liefde niet ver weg. Aan het begin van de opera verleidt Carmen Don José door een roos op de grond te gooien. Het stel lijkt even gelukkig, maar al snel is Carmen haar geliefde zat. In deze aria mijmert Don José over de tijd dat ze hem nog zag staan, om tegelijkertijd zichzelf te vervloeken dat hij in haar verleidelijke val is gelopen.

3. Seizoenen
Door middel van muziek proberen veel componisten niet alleen het weer, maar ook het karakter van ieder seizoen te vangen. Daarnaast vertellen deze ‘momentopnames’ ook iets over de componist zelf, en diens muzikale stijl. Hoe ervaart hij of zij de seizoenen? En hoe drukken zij deze gevoelens uit? Maar de muziek vertelt nog iets, namelijk hoe de seizoenen per land verschillen. Hoe anders is de Italiaanse winter ten opzichte van de Russische! Er zit dus nog behoorlijk wat in de muziek van de hier behandelde componisten ‘verstopt.’ Dus: van Antonio Vivaldi’s meesterwerk (incl. Max Richter’s ‘Recomposed’!), via Pjotr Iljitsj Tsjaikovski tot en met Philipp Glass.

4. Weer
Muziek is muziek, en een storm is een storm: hoe kunnen de twee fenomenen zinvol met elkaar worden verbonden? Een artistiek genie kan een antwoord bedenken dat in zijn eigen termen zo indrukwekkend is dat de kwestie er niet toe lijkt te doen. Ludwig van Beethoven, Richard Strauss, maar ook Felix Mendelssohn-Bartholdy, Hector Berlioz, Franz Liszt, Léos Janácek, Jean Sibelius, Ralph Vaughan Williams krijgen volop gelegenheid dit te ‘demonstreren.

Maar ook lawines, aardbevingen, zonsopkomsten en avondrood, regen en sneeuw, wind en wolken krijgen volop gelegenheid om zich in werken van zowel klassieke componisten als moderne – mannelijke én vrouwelijke! – muziekschrijvers te ‘presenteren’!

5. Klimaat
Naast populaire muziek verkent ook klassieke muziek de klimaatverandering en de bedreigingen voor de planeet met meer urgentie dan ooit tevoren.

Een compositie kijkt naar de gevaren en gevaren die worden veroorzaakt door stijgende temperaturen en zeespiegels over de hele wereld. Door vocale, elektronische en orkestrale lagen te combineren met gesproken woord en veldopnames. Een ander werk, gescoord voor een groot orkest, dat verdeeld wordt in drie ruimtelijk gescheiden groepen. Door de luisteraar onder te dompelen in uitgestrekte, uitgestrekte texturen, nodigt het stuk uit om de donkere, verleidelijke mogelijkheid van een toekomstige wereld bedekt met water te overwegen.

Zomaar twee voorbeelden van muziekstukken die klimaatverandering onderzoeken; er volgen ook composities die a.h.w. ‘mediteren’ over het verlies van landschappen van culturele en spirituele dimensies als gevolg van klimaatverandering, en hoe we moeten werken om ze te behouden voor toekomstige generaties.

Drs. Joop van Velzen, M.Sc./M.A. (1951) is afgestudeerd in de biologie/botanie én de muziekgeschiedenis. Hij is een boeiende verteller over klassieke muziek en de (historische) context waarin die tot stand is gekomen. Al jaren geeft hij alom gewaardeerde cursussen en lezingen, o.a. bij HOVO Utrecht, Tilburg, Rotterdam en Nijmegen. Bij OKW was hij in 2024 te gast, met de cursus ‘Klassieke muziek ontmoet beeldende kunst’ en met de kersteditie van het OKW-café.

Deelnemers: maximaal 25
Kosten: € 100,00 voor OKW-leden € 120,00 voor niet-leden

Aanmelden: Stuur een mailtje naar contactpersoon Femmy Erbé (femmyerbe59@kpnmail.nl) met vermelding van de titel van de cursus, uw naam en telefoonnummer. Daarna ontvangt u van Femmy een bevestiging van plaatsing. Vervolgens betaalt u het cursusgeld.

Betaling: Pas nadat u van Femmy Erbé bericht heeft gehad dat er voor u plaats is bij de betreffende cursus, maakt u het verschuldigde bedrag over op bankrekening NL69 INGB 0004 3167 33 t.n.v. Ver. OKW onder vermelding van de titel van de cursus en de naam van de deelnemer(s).

De inschrijving voor een cursus is pas definitief wanneer u van Femmy Erbé een bevestiging van plaatsing heeft gekregen en het cursusgeld voldaan is.

Wanneer cursussen onverhoopt door OKW geannuleerd moeten worden, wordt het cursusgeld teruggestort.